De Gnosis openbaart zich opnieuw in deze tijd, maar in een andere vorm. En ook hier zien we de nadruk op de eigen verantwoording en het afwijzen van dogma's
In 1614 verscheen er in druk een oproep tot een algehele reformatie onder de titel Fama Fraternitatis R.C Dit is de eerste van de drie manifesten die de klassieke rozenkruisers van de zogeheten Tübinger Kring in Zuid-Duitsland publiceerden. Dit Latijnse geschrift, dat al vlot ook in andere talen werd gepubliceerd, heeft een grote invloed gehad op de beleving, verspreiding en verdere ontwikkeling van de westerse esoterie,
Fama Fraternitatis RC
| Eerste pagina van de Fama fraternitatis, 1614 | Het graf van Christian Rosenkreuz, afgebeeld als de "Filosofenberg" (de datum 1604 betreft de ontdekking van het graf, niet de publicatie). |
De titel van het eerste in 1614 uitgegeven manifest is de Fama Fraternitatis oder Brüderschaft des hochlöblichen Ordens des Rosenkreutzes , meestal aangeduid als de Fama.
Het is duidelijk, dat er voor 1614 handgeschreven teksten van dit manifest gecirculeerd moeten hebben. Er zijn vier – incomplete – handgeschreven teksten van voor 1614 bekend. In 1612 was al een antwoord op de Fama gedrukt van een zekere Adam Haslmayer. Dit antwoord is opgenomen in de band waarin ook de eerste gedrukte uitgave van de Fama verscheen. In dat antwoord oefent Haslmayer scherpe kritiek uit op de orde van de jezuïeten. Haslmayer zou de oproep in de Fama gevolgd zijn om deel uit te gaan maken van de broederschap en als gevolg daarvan door de jezuïeten gevangen zijn genomen en daarna enige tijd als galeislaaf tewerk zijn gesteld. Haslmayer suggereert in zijn antwoord dat er na de dood van de Habsburgse keizer Rudolf II in januari 1612 grote veranderingen zullen optreden.
Naast deze twee teksten bevatte dezelfde band ook nog de Allgemeine und General Reformation der gantzen weiten Welt, een Duitse vertaling van een deel van de Ragguagli di Parnaso van Traiano Boccalini. Het laatste is een satirisch werk dat zich richt tegen het instituut paus en scherpe kritiek heeft op de Habsburgse monarchie. De volledige titel van de band is: Universele en Algemene Hervorming van de hele wijde wereld, samen met de Fama Fraternitatis van de lofwaardige Broederschap van het Rozenkruis, geschreven aan alle geleerden en heersers van Europa; ook een kort antwoord gezonden door de heer Haslmayer, waarvoor hij door de jezuïeten gevangen werd genomen en op een galei in de boeien werd geslagen. Nu uitgegeven in druk en medegedeeld aan alle ware goeden van hart. Gedrukt in Kassel door Wilhelm Wessel, 1614.
In de tekst wordt verhaald, dat Rosenkreuz gedurende lange tijd gereisd heeft en veel tijd in het oosten heeft doorgebracht. Hij leerde daar onder meer de magia en de kabbala. Hij ging vervolgens naar Spanje en trachtte aan de geleerden daar duidelijk te maken wat hij heeft geleerd. Die kennis werd niet aanvaard, maar Rosenkreuz bleef zich inzetten om zijn kennis door te geven en te trachten een gemeenschap te vormen die de heersers de noodzakelijke kennis bij zou brengen.
In Duitsland wist hij een kring van assistenten om zich heen te verzamelen. Dat was het begin van de broederschap. Ieder jaar dienden de leden van de broederschap samen te komen in een huis met de naam Sanctus Spiritus. Hun voornaamste taak was het verzorgen van zieken, maar ook reisden zij veel om hun kennis te verspreiden.
In de Fama wordt vermeld, dat Rosenkreuz geboren zou zijn in 1378, 106 jaar oud zou zijn geworden en zijn grafkelder in 1604 zou zijn ontdekt. Het verhaal van de ontdekking van de grafkelder is een centraal thema in de manifesten. In de literatuur wordt het opgevat als een allegorie voor de ontdekking van een deels oude, maar ook nieuwe filosofie van vooruitgang van kennis en verlichting van religieuze en spirituele aard. Het bekendmaken en verspreiden van die filosofie zal een grote algemene hervorming tot stand brengen.
